تمام فیلدهای مدل در جنگو (مانند CharField، IntegerField، ForeignKey و غیره) از مجموعه‌ای از پارامترهای مشترک پشتیبانی می‌کنند. این گزینه‌ها رفتار فیلد را در سطح پایگاه داده، فرم‌ها، اعتبارسنجی و رابط کاربری ادمین کنترل می‌کنند. در ادامه، پرکاربردترین و مهم‌ترین این گزینه‌ها را بررسی می‌کنیم.

✺✳ ┅  null  ┅ ✳✺

• نوع: bool
• پیش‌فرض: False
• کاربرد: تعیین می‌کند که آیا فیلد می‌تواند در پایگاه داده مقدار NULL را بپذیرد یا خیر.

اگر null=True باشد، جنگو اجازه می‌دهد که این فیلد در پایگاه داده مقدار NULL را بپذیرد. در غیر این صورت، فیلد اجباری در سطح پایگاه داده قلمداد خواهد شد و هر تلاشی برای ذخیره NULL منجر به خطا می‌شود.

age = models.IntegerField(null=True)

✺✳ ┅  blank  ┅ ✳✺

• نوع: bool
• پیش‌فرض: False
• کاربرد: تعیین می‌کند که آیا فیلد می‌تواند در فرم‌ها (و اعتبارسنجی جنگو) خالی باقی بماند یا خیر.

اگر blank=True باشد، فیلد در فرم‌های جنگو (از جمله ModelForm و پنل ادمین) اختیاری در نظر گرفته می‌شود و کاربر می‌تواند آن را خالی بگذارد و در غیر این‌صورت جنگو اجازه Submit فرم را تا زمان پرکردن فیلد به کاربر نخواهد داد.

bio = models.TextField(blank=True)

STATUS_CHOICES = [
    ('ON', 'Active'),
    ('OFF', 'Inactive'),
    ('IDL', 'Idle'),
]

status = models.CharField(max_length=1, choices=STATUS_CHOICES)

✺✳ ┅  default  ┅ ✳✺

• نوع: هر مقدار ثابت یا یک تابع قابل فراخوانی (callable)
• کاربرد: تعیین مقدار پیش‌فرض برای فیلد در صورتی که مقداری ارسال نشود.

active = models.BooleanField(default=True)

email = models.EmailField(help_text="Enter your valid mail address ...")

id = models.UUIDField(primary_key=True, default=uuid.uuid4)

✺✳ ┅  unique  ┅ ✳✺

• نوع: bool
• پیش‌فرض: False
• کاربرد: تضمین می‌کند که مقدار این فیلد در کل جدول منحصربه‌فرد باشد.

email = models.EmailField(unique=True)

⚠️ در پایگاه داده، یک محدودیت انحصاری از نوع UNIQUE ایجاد می‌شود.

⚠️ در صورت تلاش برای ذخیره مقدار تکراری، خطای IntegrityError رخ می‌دهد.

✺✳ ┅  editable  ┅ ✳✺

• نوع: bool
• پیش‌فرض: True
• کاربرد: تعیین می‌کند که آیا این فیلد در فرم‌های خودکار جنگو (مثل ادمین پنل یا ModelForm) نمایش داده شود یا خیر.

اگر editable=False باشد، این فیلد در فرم‌های جنگو نمایش داده نخواهد شد.

id = models.UUIDField(primary_key=True, editable=False, default=uuid.uuid4)

⚠️ فیلدهای editable=False در پنل ادمین دیده نمی‌شوند و در فرم‌ها نیز شامل نمی‌شوند. اما همچنان در مدل و پایگاه داده وجود دارند و قابل دسترسی هستند.

✺✳ ┅  verbose_name  ┅ ✳✺

• نوع: str
• کاربرد: تعیین نام خوانا و انسان‌محور برای فیلد (به جای نام متغیر).

در ادمین پنل و فرم‌ها، نامی که برای verbose_name تعیین می‌شود به عنوان جایگزینی نام فیلد، نمایش داده خواهد شد.

full_name = models.CharField("name", max_length=50)
full_name = models.CharField(max_length=50, verbose_name="name")

⚠️ اگر verbose_name تعیین نگردد، جنگو، نام فیلد را با تبدیل _ به فاصله و و بزرگ‌نویسی اول هر کلمه (full_name → Full name) به عنوان نام پیش‌فرض استفاده می‌کند.

این گزینه‌ها، ابزارهای قدرتمندی هستند که امکان طراحی مدل‌هایی دقیق، ایمن و کاربرپسند را فراهم می‌آورند. درک تفاوت بین null و blank، استفاده صحیح از choices و default، و به‌کارگیری verbose_name برای بهبود تجربه کاربری، از جمله بهترین روش‌های توسعه با جنگو محسوب می‌شوند.

علاوه بر پارامترهای مشترکی مانند null، blank و default که در بخش قبلی بررسی شدند، هر کدام از تایپ‌های فیلد در جنگو ممکن است گزینه‌های اختصاصی خود را نیز داشته باشد. و یا به عبارت دیگر، برخی گزینه‌ها فقط برای فیلدهای خاصی معنا دارند و در تعریف آن فیلدها کاربرد دارند. برخی از این گزینه‌ها اجباری هستند (مثل max_length در CharField) و برخی دیگر اختیاری اما مفید.. در ادامه، مهم‌ترین فیلدهای پرکاربرد و گزینه‌های خاص آن‌ها را مرور می‌کنیم.

✺✳ ┅  max_length  ┅ ✳✺

• نوع: int
• فیلدها: CharField, EmailField, SlugField, URLField, FileField, ImageField
• اجباری: برای CharField و زیرمجموعه‌هایش
• کاربرد: حداکثر تعداد کاراکترهای مجاز برای فیلد را تعیین می‌کند. در پایگاه داده، این مقدار به عنوان اندازه ستون VARCHAR(n) استفاده می‌شود.

username = models.CharField(max_length=150)
website = models.URLField(max_length=500)

⚠️ برای FileField و ImageField، این گزینه حداکثر طول مسیر ذخیره‌سازی فایل (path) را تعیین می‌کند و نه حجم فایل. 

✺✳ ┅  max_digits  و decimal_places ┅ ✳✺

• نوع: int
• فیلدها: DecimalField
• اجباری: برای DecimalField
• کاربرد: max_digits حداکثر تعداد ارقام مجاز (شامل ارقام قبل و بعد از ممیز) را مشخص کرده و decimal_places تعداد ارقام پس از ممیز را تعیین می‌کند.

price = models.DecimalField(max_digits=10, decimal_places=2)  # e.g. 12345678.99

⚠️ هر دو گزینه برای DecimalField اجباری هستند و max_digits باید حتما بزرگتر از decimal_places باشد.

 ✺✳ ┅  auto_now  و auto_now_add ┅ ✳✺

• نوع: bool
• پیش‌فرض: False
• فیلدها: DateField, DateTimeField
• اختیاری
• کاربرد: اگر True باشد، در auto_now هر بار که یک رکورد ویرایش شده و ذخیره گردد، به زمان فعلی، بروزرسانی می‌شود و برای ثبت زمان آخرین ویرایش (updated_at) کاربرد دارد، ولی در auto_now_add فقط هنگام ایجاد اولیه رکورد به زمان فعلی تنظیم شده و برای ثبت زمان ایجاد (created_at) بیشترین کاربرد را خواهد داشت

updated_at = models.DateTimeField(auto_now=True)
created_at = models.DateTimeField(auto_now_add=True)

✺✳ ┅  on_delete  ┅ ✳✺

• نوع: models
• فیلدها: ForeignKey, OneToOneField, ManyToManyField
• اجباری: برای فیلدهای رابطه‌ای
• کاربرد: رفتار سیستم را هنگام حذف رکورد مقصد (related object) تعیین می‌کند.

• مقادیر رایج:

  • models.CASCADE: حذف تمامی زنجیره‌‌ی رکوردهای وابسته.
  • models.PROTECT: جلوگیری از حذف با خطای ProtectedError.
  • models.SET_NULL: تنظیم فیلد به NULL (نیاز به null=True دارد).
  • models.SET_DEFAULT: تنظیم به مقدار پیش‌فرض (نیاز به default دارد).

author = models.ForeignKey(User, on_delete=models.CASCADE)

✺✳ ┅  related_name  ┅ ✳✺

• نوع: str
• فیلدها: ForeignKey, OneToOneField, ManyToManyField
• اختباری
• کاربرد: نامی که برای دسترسی معکوس از مدل مقصد به مدل مبدا استفاده می‌شود

class Article(models.Model):
    author = models.ForeignKey(User, on_delete=models.CASCADE, related_name='articles')

  ✺✳ ┅  allow_unicode  ┅ ✳✺

• نوع: bool
• فیلدها: SlugField
• اختیاری
• کاربرد: اگر True باشد، اجازه استفاده از کاراکترهای غیر-لاتین (مثل فارسی، عربی، چینی) در اسلاگ را می‌دهد.

slug = models.SlugField(allow_unicode=True)  # "مقاله-سلام-دنیا"